Towarzystwo Przyjaciół Piaseczna przeprowadziło inwentaryzację 50 historycznych pomników nagrobnych z Cmentarza Parafialnego w Piasecznie. To początek dłuższego procesu.
Projekt inwentaryzacji to kluczowy element wieloetapowego procesu zabezpieczania zabytkowych pomników nagrobnych na naszym cmentarzu – mówi prezes TPP Krzysztof Kasprzycki – To profesjonalna dokumentacja jest na tyle ważna, że przekazaliśmy ją Burmistrzowi Miasta i Gminy Piaseczno Danielowi Putkiewiczowi oraz gospodarzowi cmentarza proboszczowi parafii św. Anny prał. Andrzejowi Krynickiemu.
Dzięki znacznemu wsparciu finansowemu Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków było możliwe przeprowadzanie w 2021 roku kompletnej profesjonalnej inwentaryzacji najstarszych pomników nagrobnych na zabytkowym cmentarzu parafii św. Anny, który posiada wpis do Rejestru Zabytków Województwa Mazowieckiego pod numerem A-1324 z dnia 1 lutego 1991 roku. – mówi pomysłodawca i koordynator projektu naukowo-badawczego, członek zarządu TPP Piotr Kalbarczyk – Projekt stworzył szczegółową bazę danych w postaci kart ewidencyjnych zabytków ruchomych. Pełna dokumentacja została przekazana do MWKZ oraz parafii św. Anny w Piasecznie – dodaje Kalbarczyk.
Dokumentacja jest podstawą do wpisania nagrobków Rejestru Zabytków Województwa Mazowieckiego, dzięki czemu każdy z nich uzyska ochronę konserwatorską, bo choć cmentarz został wpisany do Rejestru Zabytków, to każdy nagrobek podlega oddzielnej, indywidualnej ocenie. Dokumentacja (zgodnie z ustawą o ochronie zabytków) zawiera szczegóły m.in.: nazwa, materiał, technika, miejscowość, adres i miejsce przechowywania, przynależność administracyjna, właściciel i jego adres, forma ochrony, opracowanie karty ewidencyjnej, styl, czas powstania, autor, szkoła, warsztat, wymiary, liczba obiektów; fotografia, opis, znaki, sygnatury, napisy; historia, stan zachowania i najpilniejsze postulaty konserwatorskie, akta archiwalne, źródła ikonograficzne, adnotacje o inspekcjach, informacje o zmianach, uwagi. Dodatkowo zdjęcia pomników nagrobnych zostały wykonane w formie serii zdjęć szczegółowych detali rzeźbiarskich – minimum 1 zdjęcie ukazujące cały pomnik nagrobny oraz minimum 1 detal rzeźbiarski każdego ze wskazanych pomników nagrobnych dokumentujący ich stan zachowania w celu umożliwienia ich ewentualnego odtworzenia.
Realizacja dokładnej inwentaryzacji w tak szerokim zakresie przez zaangażowanie urzędników z Warszawy kosztowałaby przynajmniej dwa razy więcej- zaznacza skarbnik TPP Jerzy Mościcki. To dzięki pracy lokalnej organizacji pozarządowej, pracy wolontariuszy koszty detalicznego projektu są mniejsze a dzięki temu objęto większą liczbę pomników – podkreśla Mościcki.
Kluczowe prace przy inwentaryzacji TPP zleciło Annie Zglińska (magister historii, autorka publikacji na temat cmentarzy, organizatorka społecznych projektów inwentaryzacji zabytków, prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddział w Toruniu i społeczny opiekun zabytków) oraz Monika Wesołowska (absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, filologia klasyczna na Wydziale Polonistyki, Wydział Archeologii; społeczny opiekun zabytków; autorka opracowań historyczno-konserwatorskich, opinii konserwatorskich, współautorka opracowań z badań stratygraficznych; ma na swoim koncie liczne publikacje na temat historii i zabytków) w ścisłej współpracy z wolontariuszami i członkami TPP oraz w uzgodnieniu z MWKZ.
Przygotowano usystematyzowane karty ewidencyjne 50 zabytków ruchomych zgodnie z wytycznymi z Narodowego Instytutu Dziedzictwa (m.in. wymiary, opis uszkodzeń, zdjęcia szczegółowe, daty, historia, właściciele, genealogia, itp.). Treść kart w czasie prac w 2021 roku została uzgodniona z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Należy nadmienić, że w ramach inwentaryzacji wolontariusze TPP uprzątnęli i oczyścili ze śmieci w dniu 11 września 2021 roku ww. historyczne 50 pomników nagrobnych w której to akcji społecznej wzięło udział jedenaście osób.
Szczegóły opracowania zostaną przedstawione i omówione na spotkaniu członków TPP w dn. 9 czerwca 2022 roku w CEM ul. Jana Pawła II godz. 18.00.
Mamy szczerą nadzieję, że przekazane karty ewidencyjne 50 zabytkowych pomników będą pomocne dla parafii oraz historyków zainteresowanych w podtrzymywaniu lokalnego dziedzictwa Gminy Piaseczno dla kolejnych pokoleń mieszkańców – mówi koordynator projektu Piotr Kalbarczyk i dodaje, że to nie koniec – staramy się we współpracy z MWKZ przeprowadzić kolejne prace inwentaryzacyjne.
